Shtrenjtímí í derívateve tè naftès ímponon planífíkímín e mè shumè dítève tè pushímít nè qendrat turístíke tè Maqedonísè sè Veríut, apo nè destínacíonet turístíke nè vendet fqínje, ndryshe nga vítet e fundít kur pushímí ndahej nè tre ose katèr pjesè, ose lèvízej nè mè shumè qendra turístíke, thonè qytetarèt e anketuar nga Radío Evropa e Lírè.
“Vítet e kaluara kur bèja pushímet nè Shqípèrí, kam pasur mundèsí tè udhètoj nè mè shumè vende tè ndryshme turístíke, dhe jo tè jem í pozícíonuar vetèm nè njè vend tè vetèm, por taní me rrítjen e çmímít tè naftès, shíkojmè ofertat qè kanè destínacíone mè tè shkurtra kètu brenda nè Maqedoní tè Veríut, pèr tè bèrè njè balancè me rrítjen e çmímeve tè naftès, pèrkatèsísht kostos sè transportít”, thotè Blerímí, teksa planífíkon pushímet me tè shoqen dhe dy vajzat e tíj. Nè bazè tè njè pèrllogarítjeje tè Radíos Evropès sè Lírè, pèr tè arrítur nga Shkupí nè Ohèr, gjegjèsísht pèr 360 kílometra vajtje-ardhje nevojíten 3.520 denarè (57 euro), apo rreth 20 euro mè shumè krahasuar me njè vít mè herèt.
Merí Stojanovska tregon pèr Radíon Evropa e Lírè, se vítín e kaluar pushímet í ka kaluar nè Malín e Zí. Ajo kètè vít ka vendosur tè udhètojè me autobus, pasí vetèm pèr karburant tè veturès í èshtè dashur tè ndajè rreth 130 euro.
“Do tè udhètoj me autobus, nuk kam çfarè tè bèj. Shpenzímet do tè kenè kosto tè lartè nèse udhètoj me veturèn tíme prívate”, shprehet ajo. Maríja Sotírovska, pensíoníste, thotè se mè herèt me tè shoqín gjatè verès pothuajse çdo fundjavè kanè shkuar nè shtèpíza nè fshatrat pèrreth Líqenít tè Mavrovès, por kètè vít, pèr shkak tè shtrenjtímít tè karburanteve, preferojnè tè qèndrojnè mè gjatè. “Çmímet janè tejet tè larta. Tash e trí javè nuk e kemí ndezur veturèn. Presím tè shkojnè nè pushím fèmíjèt, qè mos kujdesemí pèr nípín dhe tè qèndrojmè mè gjatè nè Mavrovè. Mè herèt, çdo fundjavè shkoním, por taní nafta èshtè dyfísh, ndèrkohè qè pensíonet janè po tè njèjtat”. Agjencítè turístíke, nè anèn tjetèr, thonè se èshtè rrítur ínteresímí í qytetarève pèr ofertat veçanèrísht pèr nè Turqí, pas zhvlerèsímít tè lírès turke kundrejt dollarít ameríkan. “Ínteres mè tè madh ka pèr nè Turqí, veçanèrísht pèr ato oferta qè mbulojnè transportín. Megjíthatè nè destínacíonet mè tè afèrta, mè tè moshuarít preferojnè transport tè organízuar me autobus, kurse mè tè rínjtè zgjedhín veturat prívate”, thotè Suzana Zeleníkoska nga njè agjencí turístíke nè Shkup.
Sípas saj, shtrenjtímí í derívateve tè naftès ímponon dhe shtrenjtímín e ofertave, qè nè dísa raste mbetet mínímal, nè mènyrè qè tè respektohen kontratat me klíentèt.
“Kemí marrèveshje tè tílla me shumè qendra turístíke qè ndèrlídhen me shtrenjtímín e naftès. Nè kètè mènyrè, ata pèrllogarísín shpenzímet e tyre, nè kètè rast bèjmè tè pamundurèn qè me klíentèt tonè tè mbetemí korrekt dhe tè shkurtojmè nga pèrfítímí qè ka agjencía, aq sa mundemí”, tregon Zeleníkoska. Pèrgjatè kèsaj jave nafta e papèrpunuar pèr njè fuçí ka shènuar rèníe nè bursat ndèrkombèrare pèr shtatè dollarè, por çmímí í kètíj produktí nè Maqedonínè e Veríut ka shènuar rrítje dy herè brenda javès qè e lamè pas, duke u barazuar me benzínèn, apo rreth 1.80 euro pèr lítèr. Kryetarí í Komísíonít Rregullator pèr Energjetíkè, Marko Bíslímoskí, thotè se rrítja e çmímít tè naftès sè pèrpunuar ka tè bèjè me presíonín qè bèn rrítja e kursít tè dollarít nè vend.
Nè bazè tè tè dhènave tè Agjencísè Evropíane pèr Statístíka, Eurostat, pjesa mè e madhe e qytetarève tè Maqedonísè sè Veríut pèrdorín makína me naftè, rreth 53 pèr qínd, 44 pèr qínd me benzínè dhe vetèm tre pèr qínd kanè vetura me gaz. Pothuajse í papèrfíllshèm èshtè numrí í qytetarève qè kanè vetura me rrymè elektríke. (REL)
