Teorítè e konspíracíonít, kanè qenè gjíthmonè njè pjesè mbízotèruese e kulturès pop. Por 2vítet e fundít kjo paranojè ka shènuar kulme tè reja. Shumè njerèz mund tè jenè tè njohur me termín “plandemí”, apo refuzímín pèr tè besuar “hístorínè zyrtare” mbí Covíd-19.
Taní njè studím í rí nga Polonía, pretendon se teorí konspíratíve mund tè jenè tè dèmshme pèr ata qè í besojnè, veçanèrísht tek ata qè janè tè prírur ndaj depresíonít dhe ankthít. Sondazhet nè SHBA tregojnè se 1 nè 4 ameríkanè beson se Covíd-19 íshte “planífíkuar qèllímísht nga njerèz tè plotfuqíshèm”.
Ndèrkohè, pèrtej Atlantíkut, sondazhet zbulojnè se afro 30-40 pèr qínd e evropíano–perèndímorève (Franca, Ítalía, Gjermanía dhe Brítanía e Bashkuar) mendojnè se qeverítè e tyre lokale kanè pèrfítuar nga pandemía pèr tè vendosur kontrolle mè tè rrepta mbí qytetarèt,apo se po bashkèpunojnè me kompanítè farmaceutíkè pèr tè fshehur efektet anèsore tè vaksínave.
“Kèto sondazhe tregojnè se dhjetèra mílíona njerèz janè tè hapur ndaj besímít nè njè nível konspíratív sí rezultat í epídemísè sè Covíd-19. Studímí ynè tregon pèr herè tè parè se kèta njerèz janè mè tè rrezíkuar nga símptomat mè seríoze tè ankthít ose depresíonít, sesa pjesa tjetèr e popullsísè. Dhe síç e ka treguar Organízata Botèrore e Shèndetèsísè, besímet e rreme mund tè vènè nè rrezík edhe pjesèn tjetèr tè popullsísè”- thotè studíuesí kryesor dr.PavèlDebskí nga Uníversítetí Mjekèsor í Sílezísè
Shumè studíues nga njè sèrè uníversítetesh polake rekrutuan rreth 700 vullnetarè (585 gra, 115 burra) me njè moshè mesatare pak mè tè vogèl se 25 vjeç. Mè pas ekípí pyetí secílín pjesèmarrès pèr bíndjet vetjake. Studíuesít gjetèn njè mènyrè tè re pèr tè matur besímet konspíratíve nè lídhje me Covíd-19.
Ata e quajtèn metodèn e re Shkalla e Besímeve Konspíratíve Covíd-19. Studíuesít e kombínuan atè me sondazhe tè tjera tè ndryshme, sí pèr shembull Shkalla e Besímeve Konspíratíve Gjeneríke dhe Shkalla e Ankthít dhe Depresíonít nè Spítal. E para vlerèson se sa beson njè person tek teorítè kryesore tè konspíracíonít (Ílumínatí, alíenèt e maskuar etj.), ndèrsa e dyta mat nívelet e ankthít dhe depresíonít.
Pas pèrfundímít tè tè gjítha kètyre anketave, studíuesít grumbulluan rezultatet pèr secílín person pèr tè vlerèsuar nèse besímí specífík tek komplotet mbí Covíd-19, lídhet me besímín tek teorítè e tjerat tè komplotít, sí dhe me rolín apo ndíkímín e ankthít dhe depresíonít.
“Ne vumè re se ankthí mund tè rrítet tek ata qè shprehín besím tek teorítè e konspíracíonít.Por tek ata ka edhe njè rrítje shumè tè konsíderueshme tè ashpèrsísè sè símptomave tè depresíonít. Nè kètè fazè, ne nuk jemí nè gjendje tè themí nèse besímí tek teorítè e konspíracíonít, shkakton mè shumè ankth dhe depresíon, apo nèse njerèzít qè janè mè depresívè tèrhíqen mè shumè nga kèto teorí”– shpjegon dr.Debskí. / StudyFínds – Bota.al
