Rusia e ka zhvendosur pjesën më të madhe të fokusit të lu*ftës së saj në Ukrainën lindore, pas një sërë pengesash veçanërisht rreth kryeqytetit Kiev. Kjo shtytje në zonën e njohur si Donbas mund të sinjalizojë një konflikt më të zgjatur, thotë SHBA.
Çfarë do t’i duhej Vladimir Putinit përpara se të mund të pretendonte qëllimin e tij për “çlirimin” e zemrës së vjetër industriale të Ukrainës dhe a është e mundur kjo?
Forcat ruse kanë shkaktuar tashmë një katastrofë humanitare në lindje, duke e kthyer Mariupolin në gërmadha, por ato nuk kanë arritur të shkaktojnë humbje në ushtrinë e Ukrainës. Duke paralajmëruar një su*lm të ri në lindje, presidenti Volodymyr Zelensky u zotua “Ne do të lu*ftojmë për çdo metër të tokës sonë”, raporton bbc.
Ukraina kishte vendosur tashmë forcat e saj më të trajnuara në lindje për shkak të një lu*fte tetë-vjeçare me separatistët e mbështetur nga Rusia. Ata mendohet se kanë pësuar humbje të mëdha, por janë ende një sfidë e rëndësishme për ushtrinë pushtuese ruse.
Pse është Donbasi ka i rëndësishëm për Ukrainën?
Kur presidenti Putin flet për Donbasin, ai i referohet zonës së vjetër të prodhimit të qymyrit dhe çelikut të Ukrainës. Por ai me të vërtetë nënkupton tërësinë e dy rajoneve të mëdha lindore, Luhansk dhe Donetsk, të cilat shkojnë nga jashtë Mariupolit në jug deri në kufirin verior.
“Çështja kryesore është se Kremlini është identifikuar si një pjesë rusisht-folëse e Ukrainës që është më shumë Rusi se Ukraina”, thotë Sam Cranny-Evans nga Instituti Mbretëror i Shërbimeve të Bashkuara.
Këto zona mund të jenë gjerësisht rusisht-folëse, por ato nuk janë më pro-ruse. “Mariupol ishte një nga qytetet më pro-ruse në Ukrainë, por që më nuk po i përkrahin veprimet e Rusisë”, thotë specialisti i mbrojtjes, Konrad Muzyka, kreu i Rochan Consulting. Javën e kaluar, Rusia pretendoi se kishte marrë kontrollin e 93% të rajonit të Luhanskut dhe 54% të Donetskut.
Forcat ruse po përpiqen të rrethojnë ushtrinë e Ukrainës në lindje. Ata kanë marrë kontrollin e Izyum – një qytet strategjik në rrugën midis qytetit të dytë të Ukrainës Kharkiv dhe zonave separatiste – dhe kanë bo*mbarduar një sërë qytetesh të Luhansk, duke përfshirë Rubizhne, Lysychansk, Popasna dhe Severodonetsk, duke shkatërruar blloqe banesash dhe shtëpi kanë vrarë edhe civilë.
Qytetet që janë tani në pamjet ruse kanë përjetuar tashmë vite lu*fte që nga viti 2014 dhe tani mezi kalon një ditë pa një su*lm vdekjeprurës. Civilët po largohen përpara përparimit rus. Udhëheqësi lokal Serhiy Haidai tha se 20 fëmijë u çuan në siguri nga bodrumi i një kopshti në Lysychansk të enjten dhe rreth 200 civilë u ngjitën në autobusët në Severodonetsk.
Ata po largoheshin për në Ukrainën perëndimore pa asgjë, tha Haidai, por ata ishin gjallë.
Maryna Agafonova, 27 vjeç, u largua nga shtëpia e familjes së saj në Lysychansk në fillim të kësaj jave. Në fillim të lu*ftës ajo tha se forcat ruse kishin shënjestruar periferi të qytetit, por së fundmi kishin goditur qendrën. “Ata su*lmuan spitalet dhe ndërtesat e banimit. Nuk ka ngrohje dhe rrymë. Prindërit e mi janë ende atje”, pohoi ai.
Forcat ukrainase po qëndronin ende atje në numër, ajo i tha BBC-së “Ata nuk i lënë rusët ta pushtojnë atë”.
Synimi tjetër i Rusisë do të jetë të shtyjë në jug për të rrethuar Slovyanskun, një qytet me 125 mijë banorë që tashmë kishte përjetuar lu*ftën nga afër kur u kap nga forcat e mbështetura nga Rusia në vitin 2014 përpara se të rimarrë.
Pse Putini dëshiron të kontrollojë Donbasin?
Udhëheqësi rus ka bërë vazhdimisht akuza të pabaza se Ukraina ka kryer gjenocid në lindje. Kur filloi lu*fta, dy të tretat e rajoneve lindore ishin në duart e Ukrainës. Pjesa tjetër drejtohej nga separatistët, të cilët krijuan shtete të mbështetura nga Rusia gjatë një lu*fte që filloi tetë vjet më parë.
Nëse Rusia do të pushtonte të dy rajonet e mëdha, atëherë hapi tjetër mund të ishte aneksimi i tyre, ashtu siç bëri me Krimenë në vitin 2014. Përpara se të pushtonte Ukrainën, Putin njohu tërësinë e dy rajoneve lindore si të pavarura nga Ukraina.Udhëheqësi “kukullë rus” në Luhansk ka folur tashmë për një referendum në “të ardhmen e afërt”, megjithëse ideja që edhe një votim i rremë të zhvillohet në një zonë lu*fte duket absurde.
Jeta nën kontrollin e separatistëve të mbështetur nga Rusia është më e qetë, megjithëse autoritetet separatiste kanë akuzuar forcat ukrainase për granatimet e ndërtesave të banimit dhe vrasjen e civilëve. Zyrtarët në shtetin Donetsk thonë se 72 civilë kanë vdekur që nga mesi i shkurtit.
A do të durojnë forcat e Ukrainës?
Në fillim të lu*ftës, 10 brigadat që përbënin Operacionin e Forcave të Përbashkëta (JFO) në lindje u konsideruan si ushtarët më të pajisur dhe më të trajnuar që ka Ukraina.
“Ne nuk e dimë vërtet forcën e forcave ukrainase”, tha Sam Cranny-Evans nga Rusi, i cili beson se numri i tyre do të jetë rritur nga vullnetarët në javët e fundit.
Forcat ruse kanë pësuar tashmë humbje të mëdha pas më shumë se pesë javësh konflikt dhe morali mendohet të jetë i ulët. Ata përbëhen nga burra të regjistruar nga zonat separatiste lokale, si dhe nga ushtria më e gjerë ruse.
Megjithatë, ata kanë kapur një pjesë të konsiderueshme të juglindjes dhe do të shpresojnë të kontrollojnë të gjithë shtrirjen e territorit bregdetar nga Krimeja deri në kufirin rus.
“Qëllimi kryesor për ukrainasit është të pësojnë humbje sa më të mëdha nga pala ruse dhe ukrainasit po përdorin taktika asimetrike për të shmangur betejat e mëdha”, thotë Konrad Muzyka. Mykyta, i cili arriti të largohej nga bo*mbardimet ruse të Mariupolit, tha se ishte i bindur se ushtria ukrainase do të kishte sukses në lu*ftimin e kundërt.
“Një ditë ata do të kthejnë qytetet tona, batalioni Azov nuk do të dorëzojë Mariupolin”, tha ai për BBC.
“Ushtria ukrainase është shumë dinake, nuk i kam parë në qytetin tim, por i kam dëgjuar, ata janë shumë të mirë në maskim”, përfundoi ai.
