Për herë të parë në histori partia opozitare e Groenlandës ka fituar zgjedhjet në ishullin më të madh në botë, dhe kjo mund të shkaktojë një efekt domino në ekonominë dhe gjeopolitikën globale.
Partia e majtë e komunitetit Inuit, e quajtur Ataqatigiit (Bashkimi i njerëzve) ka fituar 37% e votave, ndërkohë që partia që ka tradicionalisht dominuar politikën në shtetin me 56 mijë banorë, social-demokratja Siumut, nuk arriti të merrte më shumë se 29%.
Por kjo zgjedhje në ishullin e largët verior, që ende mbetet territor i Danimarkës që e mbron dhe kontrollon monedhën dhe politikën e jashtme, mund të shkaktojë një ndryshim të madh në politikën ekonomike të atij vendi, veçanërisht në qasjen ndaj shfrytëzimit të minierave.
Groenlanda është tejet e pasur me minerale të rralla dhe të çmuara si uraniumi por edhe të tjerë si neodimiumi, element që përdoret tashmë gjerësisht në aparatet teknologjike më të avancuara.
Majtistët e Ataqatigiit mendojnë një zvogëlim të shfrytëzimit të minierave, sidomos ndalimin e projekteve të reja, që sipas tyre po shkatërron klimën dhe natyrën e ishullit.
Por në ato miniera, si ajo gjigante e Kvanefjed që është ende një projekt, interesat janë shumë të mëdha, me kompani australiane dhe investitorë kinezë që prej vitesh kanë monopolizuar ekonominë lokale.
Ritmi i përshpejtuar i shkrirjes së akujve po bën akoma më të aksesueshme burime mineralesh dhe gazi që më parë nuk ishte e leverdishme të nxirreshin nga nëndheu, dhe padyshim interesi edhe nga kompani të tjera ndërkombëtare po bëhet gjithmonë e më i madh.
Jo më kot, në vitin 2019, presidenti amerikan i atëhershëm, Donald Trump, bëri xhiron e botës me propozimin e tij për blerjen nga SHBA të ishullit, që u refuzua kategorikisht nga Kopenhagën.
Pse është e rëndësishme Groenlanda?
Në vitet e fundit vendi ka qenë kryefjalë e lajmeve botërore disa herë, sidomos kur Presidenti Donald Trump sugjeroi që Shtetet e Bashkuara duhet ta blinin. Danimarka nxitoi ta hidhte poshtë idenë si “absurde”, por interesi ndërkombëtar për të ardhmen e territorit ka vijuar.
Kina i ka shtuar marrëveshjet për miniera në vend, ndërsa SHBA – që ka edhe një bazë ajrore atje që prej epokës së Lu*ftës së Ftohtë – ka ofruar miliona në ndihmë financiare.
Edhe Danimarka ka theksuar së fundmi rëndësinë që ka territori, pasi në vitin 2019 e futi në listën e prioriteteve të sigurisë kombëtare, për herë të parë në historinë e vendit. Ndërsa në mars të këtij viti, një organizatë ndërkombëtare doli në përfundimin se Mbretëria e Bashkuar, Shtetet e Bashkuara, Australia, Kanadaja dhe Zelanda e Re duhet të përqendrohen te Groenlanda për të ulur varësinë nga Kina sa i përket furnizimin me minerale kyçe.
Por nuk është vetëm miniera problemi kryesor i Groenlandës. Territori është në vijën e parë të betejës kundër ngrohjes globale, pasi shkencëtarët raportuan humbje rekord të akullnajave, diçka që ndikon te shumë vende të tjera bregdetare në të gjithë botën.
Megjithatë, pakësimi i akujve ka rritur mundësinë për industrinë minerare dhe ka hapur rrugë të reja të transportit detar, që mund të shkurtojnë udhëtimet. Ky ndryshim ka rritur vëmendjen e shteteve që kërkojnë të dominojnë Arktikun. Më e fundit, Rusia, e cila ka shtuar praninë ushtarake në zonë, duke shqetësuar shtetet perëndimore.
