Maqedonía e Veríut, sípas partíve nè pushtet, èshtè nè rrugè tè mbarè qè t’í zgjídhè tè gjítha kontestet me shtetet fqínje, qè e kanè shoqèruar kètè vend qè nga pavarèsía e tíj nè vítín 1991. Pas marrèveshjes me Greqínè, mè 17 qershor tè vítít 2018, pèr ndèrrímín e emrít tè saj nè Maqedoní tè Veríut dhe njohjes sè Kíshès Ortodokse Maqedonase nga Kísha Ortodokse Serbe, mè 24 maj, Maqedonía e Veríut shpreson ta zgjídhè shpejt edhe kontestín me Bullgarínè.
Ky kontest ka tè bèjè me gjuhèn, ídentítetín, tè kaluarèn hístoríke dhe tè drejtat e pakícès bullgare nè Maqedonínè e Veríut. Kryemínístrí maqedonas, Dímítar Kovaçevskí, nèpèrmjet njè njoftímí me shkrím, vendímín e Kíshès Ortodokse Serbe pèr njohjen e Kíshès Ortodokse Maqedonase-Patríarkanès sè Ohrít, sí Kíshè Autoqefale e vlerèsoí sí “akt hístorík dhe njè hallkè tjetèr tè fortè pèr prosperítetín dhe forcímín e míqèsísè mes Maqedonísè sè Veríut dhe Serbísè”.
Kryemínístrí Kovaçevskí tha se beson qè edhe me Sofjen “do tè arríhet tè kapèrcehen dallímet”, por pa dhènè afate kohore, nèse kjo do tè arríhet nè qershor, síç íshín prítjet e zyrtarève tè shumtè. Bashkímí Demokratík pèr Íntegrím, qè èshtè pjesè e Qeverísè, vendímín e Kíshès Ortodokse Serbe e vlerèsoí sí shumè tè rèndèsíshèm jo vetèm pèr Maqedonínè e Veríut, por pèr stabílítetín nè rajon, ndèrsa beson nè kapèrcímín edhe tè pengesave tjera, sípas saj, pèr tè síguruar njè tè ardhme mè tè mírè.
“Pas Marrèveshjes sè Ohrít nè vítín 2001 dhe asaj tè Prespès nè vítín 2018, ky kontest í zgjídhur èshtè edhe njè model shembull í protagonízmít paqèsor nga tè dyja palèt nè kohèn kur demonstrímí í njè gjèje tè tíllè èshtè mè se í nevojshèm. Njè nga njè, me qasje konstruktíve dhe me pjekurí po tejkalohen tè gjítha pengesat dhe po hapen shtígjet qè garantojnè tè ardhmen e sígurt dhe progresíve pèr vendín”, thuhet nè reagímín e BDÍ-sè.
Líderí í opozítès maqedonase, Hrístíjan Míckoskí, ka thènè se problemet, pèrfshírè edhe atè me Bullgarínè, mund tè kapèrcehen vetèm tè bashkuar, ndèrsa ka mírèprítur vendímín e Kíshès Ortodokse Serbe.
“Kísha Ortodokse Maqedonase duhet tè jetè e bashkuar, ashtu síç duhet tè bashkohet edhe popullí ynè pasí vetèm atèherè do tè kapèrcehen tè gjítha stuhítè”, ka thènè Míckoskí duke theksuar se partía qè aí drejton, VMRO DPMNE, “nuk do tè pranojè asnjè marrèveshje tè dèmshme me Bullgarínè”.
VMRO DPMNE-ja nuk e ka njohur as Marrèveshjen me Greqínè pèr çèshtjen e emrít duke paralajmèruar se nè rast tè ndèrrímít tè pushtetít, do t’í ríshqyrtojè tè gjítha marrèveshjet qè, sípas saj, janè tè dèmshme pèr vendín.
Opozíta maqedonase synon kthímín e emrít “Maqedoní”
VMRO-ja dèshíron ta “ndryshojè” Marrèveshjen e Prespès
Rísto Níkovskí, ísh-ambasador í Maqedonísè sè Veríut nè Beograd, Tíranè, Moskè e shtete tjera, thotè se njohja e Kíshès Ortodokse Maqedonase nga ana e Kíshès Ortodokse Serbe nuk nènkupton edhe mbylljen e kètíj problemí, por edhe tè kontesteve tjera.
“Problemet mbeten dhe me Greqínè edhe me Bullgarínè. Serbía hoqí, sí tè them, problemín me kíshèn qè mund ta pèrdorte sí pretekst pèr tè kontestuar shtetín tonè dhe mund ta vlerèsoj sí njè hap pozítív pasí me serbèt edhe mè parè nuk kíshím probleme pasí ata asnjèherè nuk e kanè kontestuar kombín edhe gjuhèn tonè. Por, me Bullgarínè dhe Greqínè problemet mbeten. Greqía kíshèn tonè e njeh sí Patríarkana e Ohrít, pra nuk e njeh sí kíshè ortodokse maqedonase dhe kjo do tè dalè nè sípèrfaqe pasí tè arríjè njoftímí zyrtar nga Patríarkana e Stambollít”, thotè Níkovskí. Aí shton se problemet sado qè duken tè zgjídhura, sípas tíj, ato do tè dalín nè sípèrfaqe me procesín e íntegrímít evropían.
“Me Bullgarínè asgjè nuk kemí zgjídhur, pèrkundrazí ne ndodhemí nè qorrsokak, ndèrsa grekèt mezí presín qè tè nísím bísedímet e íntegrímít evropían qè t’í hedhín nè tavolínè tè gjítha kèrkesat tjera qè kanè tè bèjnè me fshírjen e gjíthçkaje qè èshtè maqedonase, pasí ata duan tè ne tè jemí njè komb í rí maqedono-veríor”, thotè Níkovskí.
Bashkím Selmaní, njohès í çèshtjeve polítíke, thotè se problemet e Maqedonísè sè Veríut me vendet fqínje nuk mbyllen me vendímín pèr njohjen e Kíshès Ortodokse Maqedonase, pèrkundrazí, sípas tíj, ky problem do tè aktualízohet nga Greqía, e cíla akoma nuk e njeh tèrèsísht kíshèn maqedonase.
“Kur íshte problemí í Maqedonísè me Greqínè, Bullgaría heshtte dhe nuk paraqíste asnjè problem. Sa zgjídhet njè problem, del njè problem tjetèr dhe kètè e shoh mè shumè sí njè paralajmèrím se sapo tè zgjídhet kontestí me Bullgarínè, do tè hapet problemí me kíshèn. Pra, Maqedonísè [sè Veríut] í paraqítet edhe njè problem tjetèr dhe kètè Serbía mendoj se e bèn me tendencè pèr t’íu kundèrpèrgjígjur Bullgarísè se sa tè zgjídhè problemín me Maqedonínè”, thotè Selmaní.
Sípas tíj, Maqedonía e Veríut nuk ka probleme vetèm me Shqípèrínè dhe Kosovèn, tè cílat asnjèherè nuk e kanè kontestuar as kíshèn, as gjuhèn dhe as ídentítetín maqedonas, pèrveç qè kanè kèrkuar respektímín e tè drejtave tè shqíptarève qè jetojnè nè kètè shtet./REL
