Përmes ndryshimeve ligjore do të lehtësohet angazhimi i punëtorëve të huaj që do të punojnë në ndërtimin e korridoreve 8 dhe 10D.
Për shkak të nevojave të kompanisë “Bechtel dhe Enka”, qeveria e udhëhequr nga VMRO-DPMNE, e cila gjatë kohës sa ishte në opozitë kishte shumë kritika ndaj privilegjeve të ofruara për kontraktorët, do të ndryshojë Ligjin për të Huajt. Ky ligj tashmë është publikuar në platformën kombëtare ENER, ku mund të jepen vërejtje.
Pas konstatimit të mospërputhjeve në procedurën për paraqitjen dhe miratimin e qëndrimit të përkohshëm për punë, të përfshira në Ligjin për të Huajt, si dhe detyrimeve të marra sipas dispozitave të Ligjit për përcaktimin e interesit publik dhe nominimin e partnerit strategjik për zbatimin e projektit për ndërtimin e korridoreve infrastrukturore 8 dhe 10D në RMV, në lidhje me angazhimin ose punësimin e personave të huaj si fuqi punëtore, dhe gjithashtu për shkak të kompleksitetit dhe volumit të dokumentacionit të nevojshëm në procedurën për paraqitjen dhe miratimin e qëndrimit të përkohshëm për punë, sipas dispozitave të Ligjit për të Huajt, është përgatitur një tekst propozues për ndryshime dhe plotësime të Ligjit për të Huajt,“ thuhet në arsyetimin e propozuesit, që në këtë rast është Ministria e Punëve të Brendshme.
Qëllimi i ndryshimeve të propozuara është t’u plotësohen kërkesat partnerëve strategjikë, përkatësisht konsorciumit amerikano-turk “Bechtel dhe Enka”, i cili ka filluar ndërtimin e autostradave drejt Kërçovës, Strugës dhe Manastirit.
Risi do të jenë ulja e detyrimeve ose kritereve që një i huaj duhet të plotësojë për të marrë leje qëndrimi të përkohshëm në vend.
Deri tani, një nga kriteret kryesore për një punëtor, kryesisht nga Turqia dhe vendet aziatike, për të marrë miratimin për leje pune ishte të mos ishte i dënuar në shtetin e tij të origjinës ose në shtetin ku kishte qëndruar, për dënime më të gjata se gjashtë muaj, si dhe të mos kishte ndonjë procedurë penale në proces. Tani këto dispozita ndryshohen në mënyrë që i huaji “të mos jetë i dënuar dhe të mos ketë ndonjë procedurë penale ndaj tij në shtetin ku ka qëndruar gjatë vitit të fundit para paraqitjes së kërkesës për qëndrim të përkohshëm, në varësi të dokumenteve që lëshon shteti përkatës”.
Kjo do të thotë që kërkesa për të mos qenë i dënuar ose i ndjekur penalisht do të vlejë vetëm për 12 muajt e fundit para aplikimit për punë në Maqedoni, dhe jo më herët. Si rezultat, një i huaj me disa dënime të mëparshme, por që nuk ka marrë dënime gjatë vitit të fundit, do të mund të kërkojë leje pune në Maqedoni.
Lehtësime do të ketë edhe për: “të huajt që janë anëtarë të familjes së ngushtë të një shtetasi të vendit, të huajt që kanë paraqitur kërkesë për leje të përkohshme qëndrimi për punësim, si dhe për anëtarët e familjes së ngushtë të sponsorit.”
Lehtësime janë parashikuar edhe për zgjatjen e qëndrimit të përkohshëm. Neni i ndryshuar tani do të jetë si vijon:
“Me kërkesë të të huajit, e cila paraqitet jo më herët se 90 ditë para skadimit të qëndrimit të përkohshëm ose më së voni pesë ditë para skadimit të tij, qëndrimi i përkohshëm zgjatet, ku çdo zgjatje nuk mund të jetë më e gjatë se një vit.”
Me ndryshimet ligjore, nuk do të kërkohet më mendim nga Agjencia për Punësim (AVRM). Kandidatët me dokumentacion të paplotë do të refuzohen nga MPB-ja dhe jo nga AVRM-ja.
Gjithashtu, AVRM-ja nuk do të japë mendim për miratimin e qëndrimit të përkohshëm për punë për të huajt që do të punojnë për “Bechtel dhe Enka”, pasi qëndrimi do t’u miratohet pavarësisht nevojave aktuale të tregut të punës.
Nga cilat vende vijnë më shumë punëtorë:
Pasi disa vite më parë u bë e qartë se vendi nuk ka mjaftueshëm punëtorë për shkak të emigrimit, shteti bëri korrigjime në kuotën për punësime të huaja, nga 5,000 në 7,000 në vit.
Për një punëtor të huaj që të vijë për të punuar në vend, fillimisht duhet të marrë leje qëndrimi. Pas ardhjes këtu, ata regjistrohen në MPB dhe në Agjencinë për Punësim, por nuk mund të nënshkruajnë menjëherë kontrata pune. Fillimisht duhet të marrin leje pune dhe më pas mund të fillojnë punën.
Në tregun maqedonas të punës ka më së shumti punëtorë nga Turqia, Kosova, Serbia, Shqipëria, India, Greqia, Bullgaria, Nepali, Ukraina dhe Rusia. Ndërsa Turqia, Bangladeshi dhe Nepali janë tre vendet kryesore nga ku në Maqedoni importohen punëtorë të huaj.
Gjatë vitit 2023, në Maqedoni janë regjistruar gjithsej 4.009 punëtorë të huaj me status aktiv qëndrimi të përkohshëm për arsye punësimi, punë sezonale ose si punëtorë të dërguar. Numri më i madh i punëtorëve të huaj ka ardhur nga Turqia, e ndjekur nga Kosova, Serbia, Shqipëria, Greqia, India, Bullgaria, Rusia dhe Nepali.
Në periudhën nga 1 janar deri më 18 shtator 2024, ka pasur rritje të dukshme të punëtorëve nga vendet si Bangladeshi, Nepali dhe Turqia, ndërsa Kosova, Serbia, India, Ukraina, Shqipëria dhe Greqia mbeten ndër vendet kryesore nga ku vijnë punëtorët e huaj në Maqedoni. Kjo tregon një diversitet të madh të fuqisë punëtore të huaj që kontribuon në tregun maqedonas të punës.
