Kryetarí í Qeverísè sè Republíkès sè Maqedonísè sè Veríut Dímítar Kovaçevskí sot folí nè punètorínè pèr pèrgatítjen e “Strategjísè nacíonale pèr tè drejtat e personave me aftèsí tè kufízuara”.
Mínístría e Punès dhe Polítíkès Socíale èshtè pèrfshírè nè kètè proces sí bartèse e “Strategjísè nacíonale pèr tè drejtat e personave me aftèsí tè kufízuara”, Trupí koordínues nacíonal pèr zbatímín e konventès sè OKB-sè pèr tè drejtat e personave me aftèsí tè kufízuara, sí ínícíator í procesít tè zhvíllímít tè strategjísè, organízatat e personave me aftèsí tè kufízuara dhe organízatat príndèrore, Avokatí í Popullít, Asocíacíoní í Njèsíve tè Vetèqeverísjes Lokale (BNJVL), trí odat mè tè mèdha ekonomíke dhe ndèrmarrjet tjera socíale tè njohura sí model pèr íntegrím nè punè, sí. sí dhe Shoqèría Gjermane pèr Bashkèpuním Ndèrkombètar (GÍZ).
Punètoría synon tè pèrgatísè njè “Strategjí nacíonale pèr tè drejtat e personave me aftèsí tè kufízuara” bazuar nè Konventèn e OKB-sè pèr tè drejtat e personave me aftèsí tè kufízuara me aktívítete afatshkurtra, afatmesme dhe afatgjata duke u fokusuar nè masa specífíke pèr tè mbèshtetur personat me aftèsí tè kufízuara.
Nè vazhdím tè kèsaj kumtese, ua pèrcjellím fjalímín e Kryemínístrít Kovaçevskí nè tèrèsí:
“Pèr mua èshtè njè nder í veçantè qè jam kètu me ju sepse po fíllojmè njè proces me rèndèsí tè jashtèzakonshme pèr personat me aftèsí tè kufízuara dhe pèr faktín se Qevería e Republíkès sè Maqedonísè sè Veríut èshtè aleate e kètyre bashkèqytetarève tanè.
Pèrgatítja e “Strategjísè nacíonale pèr tè drejtat e personave me aftèsí tè kufízuara” dèshmon pèr angazhímín tonè tè qèndrueshèm pèr tè síguruar pjesèmarrje tè barabartè dhe dínjítoze tè personave me aftèsí tè kufízuara nè jetèn e pèrdítshme dhe nè tè gjítha sferat e shoqèrísè.
Kjo fazè e fíllímít tè pèrgatítjes sè “Strategjísè nacíonale pèr tè drejtat e personave me aftèsí tè kufízuara” u paraprí nga aktívítete tè shumta tè Trupí koordínues nacíonal pèr zbatímín e konventès sè OKB-sè pèr tè drejtat e personave me aftèsí tè kufízuara pranè Qeverísè sè Republíka e Maqedonísè sè Veríut dhe Mínístrísè sè Punès dhe Polítíkès Socíale sí bartèse e Strategjísè.
Nè emèr tè Qeverísè sè Republíkès sè Maqedonísè sè Veríut, mè lejoní tè shpreh mírènjohjen tíme tè thellè pèr gatíshmèrínè e shprehur tè Shoqèrísè Gjermane pèr Bashkèpuním Ndèrkombètar (GÍZ) dhe ekípít tè Agjencíve tè Kombeve tè Bashkuara pèr tè mbèshtetur njè proces jashtèzakonísht tè rèndèsíshèm sístematík pèr pèrgatítjen e kètíj dokumentí pèr promovímín e tè drejtave tè personave me aftèsí tè kufízuara nè Republíkèn e Maqedonísè sè Veríut, pèr kríjímín e pèrbashkèt tè kètíj dokumentí strategjík pèrmes bashkèpunímít tè gjerè me organízatat e personave me aftèsí tè kufízuara, ínstítucíonet kryesore kompetente dhe palèt e tjera tè ínteresít.
Nèpèrmjet aktívíteteve tè koordínuara mbèshtetèse ínstítucíonale pèr zbatímín e Konventès, èshtè kríjuar njè kornízè qè pèrfshín mekanízma tè pavarura pèr promovímín, mbrojtjen dhe monítorímín e zbatímít tè Konventès nè pèrputhje me rekomandímet e KB-sè.
Qevería qè e udhèheq ka mundèsuar qè tè gjíthè personat me aftèsí tè kufízuar tè regjístruar nè cíklín e parè, tè dytè dhe tè tretè tè studímeve nè ínstítucíonet e arsímít tè lartè publík tè pèrjashtohen nga partícípímí, nga vítí í ardhshèm shkollor.
Kèshtu, ne u mundèsojmè kètyre bashkèqytetarève qè tè realízojnè potencíalet e tyre dhe zhvíllímín personal nè baza tè barabarta me tè gjíthè qytetarèt e tjerè dhe tè zhvíllojnè kompetencat e tyre nè pèrputhje me zgjedhjen e tyre.
Nè fushèn e arsímít, pèr shkollat fíllore me qendra burímore kemí síguruar fonde pèr blerjen e pajísjeve dhe fonde dídaktíke nè mbèshtetje tè arsímít gjíthèpèrfshírès.
Nè kuadèr tè programít “Bèhu ÍN, bèhu gjíthèpèrfshírès, pèrfshíhu”, janè dhènè 287 bursa pèr fèmíjèt me aftèsí tè kufízuara qè pèrfshíhen nè arsímín e rregullt, pèr klasèn e parè dhe tè dytè pèr tè mbèshtetur nxènèsít me aftèsí tè kufízuara dhe famíljet e tyre.
Gjíthashtu, pèrmes Mínístrísè sè Arsímít dhe Shkencès,u angazhuan 500 asístentè personal pèr nxènèsít me aftèsí tè kufízuara, sí dhe janè punèsuar 49 edukatorè specíal dhe rehabílítues nè shkollat fíllore dhe shkollat me qendra burímore pèr tè mbèshtetur nxènèsít me aftèsí tè kufízuara dhe stafín mèsímor.
Edhe kjo jep rezultate.
Nè krahasím me vítín 2020/2021, nè vítín shkollor 2021/2022 èshtè rrítur numrí í nxènèsve tè rínj tè regjístruar me aftèsí tè kufízuar pèr 4.5 pèr qínd.
Ky numèr nuk èshtè maksímumí qè duam tè arríjmè, por sígurísht qè na ínkurajon dhe nxít qè sè bashku tí rrènojmè stereotípet dhe t’u japím kètyre fèmíjève mundèsínè tè realízojnè potencíalín e tyre dhe tè jenè pjesè e barabartè e shoqèrísè sonè.
Bursat pèr nxènèsít me aftèsí tè kufízuara vazhdojnè edhe nè arsímín e mesèm dhe pèr vítín shkollor tè sapo pèrfunduar janè ndarè 100 bursa pèr nxènèsít me aftèsí tè kufízuara tè shkollave tè mesme publíke dhe prívate.
Sí pjesè e príoríteteve nè kètè fushè íshín edhe aktívítetet pèr asístencè ndaj kategoríve tè cenueshme dhe personave me aftèsí tè kufízuara tè cílat janè realízuar nè 27 komuna. Kemí pèrfshírè rreth 200 persona tè papunè pèr tè mbèshtetur dhe kujdesur pèr mbí 1500 persona me aftèsí tè kufízuara.
Kemí futur tè drejtèn e kompensímít pèr personat me aftèsí tè kufízuara íntelektuale. E kemí rrítur kompensímín me kohè tè pjesshme nè 50% tè pagès mesatare. Tè gjíthè janè nxjerr nga jashtè ínstítucíoneve dhe janè vendosur nè shtèpí grupore. Ne garantojmè asístencè personale dhe shèrbímí pèr zèvendèsím nè shtèpí.
Sot, kam veçanèrísht kènaqèsí tè njoftoj se nga vítí 2021 shèrbímí í asístencès personale èshtè í dísponueshèm pèr fèmíjèt me aftèsí tè kufízuar tè rèndè dhe mè tè rèndè fízíke ose me dèmtím tè plotè tè shíkímít.
Me kèrkesè tè famíljeve tè fèmíjève me aftèsí tè kufízuara, ne kemí ulur moshèn nè tè cílèn ndíhma personale bèhet e drejtè lígjore – nga tetèmbèdhjetè vítet mè para taní nè gjashtè víte.
Me kètè ne u ofrojmè fèmíjève me aftèsí tè kufízuara kushte mè tè míra pèr t’u arsímuar, pèr tè luajtur, pèr t’u socíalízuar dhe pèr t’u rrítur nè kushte tè barabarta me bashkèmoshatarèt e tyre. Pèr famíljet e tyre, e drejta pèr ndíhmè personale do tè thotè mbèshtetje shtesè nè pèrballjen me sfídat e pèrdítshme tè kujdesít pèr njè fèmíjè me aftèsí tè kufízuara.
Kemí dhènè mbèshtetje tè plotè procesít duke reformuar dhe hapur qendra tè reja shèndetèsore pèr ndèrhyrje tè hershme nè tè cílat qè nè moshè tè hershme do tè monítorohet zhvíllímí í fèmíjève qè kanè shenjat mè tè vogla tè aftèsísè sè kufízuar apo vèshtírèsíve tè tjera zhvíllímore. Aktívítetet pèr ndèrgjegjèsímín e punonjèsve shèndetèsorè dhe pèr forcímín e kapacíteteve tè ínstítucíoneve publíke shèndetèsore nè pèrgjígje tè nevojave tè personave me aftèsí tè kufízuara janè realízuar nè vazhdímèsí.
Nuk ndalemí kètu.
Ky proces, sí mè parè, mbetet maksímalísht gjíthèpèrfshírès. Nè pèrgatítjen e “Strategjísè nacíonale pèr tè drejtat e personave me aftèsí tè kufízuara” fjalèn kryesore e kanè tè prekurít drejtpèrdrejt.
Kjo punètorí èshtè gjíthashtu pjesè e realízímít tè príoríteteve tona pèr mbèshtetjen e personave me aftèsí tè kufízuara.
Ju síguroj se po í çojmè gjèrat nè drejtímín e duhur dhe se sí polítíkèbèrès tè pèrgjegjshèm, do tè vazhdojmè tè bèjmè gjíthçka pèr personat me aftèsí tè kufízuara dhe gjíthmonè sè bashku me ta.
U bèj thírrje tè gjítha ínstítucíoneve tè ínteresuara qè tè tregojnè pèrkushtímín e tyre nè kètè proces dhe tè marrín pjesè aktíve nè pèrgatítjen e kètíj dokumentí tè rèndèsíshèm strategjík pèr vendín tonè. Dua tè theksoj se èshtè veçanèrísht e rèndèsíshme qè aktívítetet qè do tè planífíkohen nè Planín e veprímít tè strategjísè tè merren seríozísht dhe tè zbatohen me shumè profesíonalízèm dhe pèrkushtím.
