“Që nga viti 2004, në Republikën e Maqedonisë së Veriut ekziston një skemë e mirëkrijuar përmes së cilës disa banka komerciale kanë shkelur sistematikisht rregulloret e aplikueshme në fushën e bankave, në mënyrë që përveç kreditimit të lejuar me ligj, të mund të kryejnë huadhënie e ndaluar ligjërisht, kryesisht subjekteve që në përputhje me rregulloret bankare nuk kanë të drejtë të marrin kredi bankare”, këto janë pjesë e konkluzioneve të ekipit të ekspertëve të krimit bankar të udhëhequr nga eksperti evropian Drago Kos, pas hetimit të pavarur për falimentimin e Eurostandard Bank.
Skema e kësaj strategjie, sipas tyre, funksiononte në atë mënyrë që një bankë e caktuar identifikonte kompani të gatshme të hiqnin dorë nga llogaritë e tyre të biznesit, të cilave më pas banka u paguante shuma të caktuara në bazë të marrëveshjeve fiktive të kredisë dhe më pas të njëjtat kompani ua jepnin hua ato shuma ndaj shoqërive të tjera, ekskluzivisht me zgjedhje dhe në organizim të bankës. Në mënyrë të ngjashme, këto fonde u kthyen më pas në bankë.
Në këtë mënyrë, banka ka përfituar nga rritja artificiale të vendosjeve të kredisë, komisionet e paguara, kamatat e rregullta apo kamatat ndëshkuese dhe kosto të tjera, ndërsa kompanitë që kanë vepruar si transmetues të parave të përfituara në mënyrë të paligjshme, pra konvertimin e kredive në kredi, për shkak të shkallës së jashtëzakonshme të skema e cila nuk lejonte mundësinë e ushtrimit të kontrollit, ato zakonisht pësonin humbje të rënda.
“Asnjë nga kompanitë e përfshira në këtë skemë nuk ishte plotësisht në dijeni të kësaj, sepse në të merrnin pjesë shumë banka dhe kompani, përfaqësuesit e të cilave, pavarësisht transaksioneve të mëdha në “kesh”, shpesh as që njiheshin fare. Asnjë nga këto kompani nuk mund të mbante shënime për të gjitha pagesat, sepse thjesht nuk dinin për to, veçanërisht nëse paratë ishin transferuar përmes kompanive të tjera dhe përmes bankave komerciale të ndryshme nga ato të tyre. Vetëm bankat, të paktën në fazat fillestare, mund të monitoronin rrjedhën e këtij procesi huadhënie dhe huamarrjeje dhe pasi u zhvillua skema, edhe ato filluan të humbnin kontrollin se kush kujt i paguante dhe kush kujt i detyrohej”, thuhet në raport.
Duke qenë se një financim i tillë i shpejtë nuk mund të sigurohej ndryshe, dokumentet përkatëse ligjore janë nënshkruar jashtëzakonisht shpejt ose janë përgatitur më vonë, ndërsa urdhrat e transfertave janë ekzekutuar jashtë orarit të punës.
“Për shkak të dinamikës së ngjarjeve, të gjithë personat që duhej të nënshkruanin nuk ishin gjithmonë të disponueshëm, për këtë arsye ishte e nevojshme që nënshkrimet e tyre të falsifikoheshin në urdhrat e transfertave apo marrëveshjeve të kredisë. Shpesh, falsifikoheshin firmat e klientëve e ata as që ishin në dijeni të kësaj”, deklaroi Kos.
