Edhe pse janë bërë përpjekje prej shumë vitesh, papunësia e grave rome jo vetëm që nuk po zvogëlohet, por ka tendencë të rritet vazhdimisht. Në vitin 2020, numri i grave rome të papuna është rritur për 57 për qind krahasuar me vitin 2019, thonë nga shoqata HERA.
Nga atje thonë se është veçanërisht shqetësues që ka një rritje të papunësisë prej 104 për qind te popullata e re e moshës 20 deri në 24 vjeç dhe numri i femrave rome të papuna të regjistruara me arsim të mesëm është rritur për 96 për qind. Sa i përket papunësisë së stafit të kualifikuar në vend, të dhënat tregojnë se përqindja e grave rome të regjistruara të papuna me arsim të lartë është rritur me 40 për qind.
Këto janë vetëm disa nga të dhënat që Grupi i Avokimit për Mundësi të Barabarta Punësimi doli gjatë vitit 2021 duke mbikëqyrur punësimin e grave rome në institucionet shtetërore dhe duke monitoruar përdorimin e masave dhe shërbimeve aktive të punësimit nga gratë rome. Grupi përbëhet nga aktivistë romë dhe operon në kuadër të projektit “Romët e Punësuar – Romë të Pavarur”, zbatuar nga HERA – Shoqata për Edukim Shëndetësor dhe Kërkim me mbështetjen e fondacionit suedez “Quina til Quina”.
Nga analiza e të dhënave të marra rezulton se vetëm 205 gra rome kanë përdorur ndonjërën nga masat e punësimit, ndërsa vetëm 4.1% e tyre kanë marrë një pjesë të shërbimeve të punësimit.
“Kjo dëshmon për shkallën e lartë të mosnjohjes së grave rome me masat dhe shërbimet në tregun e punës, gjë që vërtetohet nga konstatimi se rreth 53 për qind e tyre nuk dinë dhe nuk janë të informuara për masat dhe shërbimet e punësimit. Kjo situatë është pasojë e drejtpërdrejtë e qasjes jo të përshtatshme, si dhe mungesës së trajnimeve për të ofruar mbështetje për institucionet në ushtrimin e të drejtës së punësimit nga grupet e margjinalizuara. Këtë e dëshmon fakti se në 30 qendrat e punësimit asnjë grua rome nuk është e punësuar dhe punonjësit në qendrat e punësimit nuk kanë marrë trajnime të specializuara për të punuar me romët si target grup i veçantë. Nga ana tjetër, po aq shkatërruese është fakti që në vendin tonë nuk ka pothuajse asnjë grua rome në poste drejtuese.
“Kjo ilustron faktin se vetëm 6 gra rome janë të punësuara në poste drejtuese nga gjithsej 156 institucione shtetërore të monitoruara”, tha Hera, duke shtuar se deri në zgjidhjet sistematike, pozita socio-ekonomike e grave rome do të mbetet në margjina të vendit tonë.
Grupi i Avokimit bën thirrje për futjen e kuotave për gratë rome bazuar në një mekanizëm të ndjeshëm gjinor për punësimet e reja, gjë që do të rriste numrin e grave rome me kualifikim të lartë në pozicione drejtuese. Vendosja e grave rome në poste drejtuese, siç shtojnë ata, nuk është vetëm respekt i parimit të përfaqësimit të duhur dhe të drejtë, por merr parasysh edhe faktin se ato vijnë nga vetë komuniteti dhe i njohin më së miri sfidat e tyre për të cilat nevojiten zgjidhje për gjetjen e nivelt të politikave dhe programeve. Për të rritur pjesëmarrjen në tregun e punës, Grupi rekomandon krijimin e një mase të veçantë të përshtatur për nevojat specifike të grave rome, e cila do të përfshijë parakualifikimin dhe rikualifikimin për profesionet që janë të kërkuara në tregun e punës.
Shoqata bën thirrje tek institucionet kompetente që këto rekomandime t’i kenë parasysh gjatë zbatimit të ndryshimeve për punësim në institucionet shtetërore, si dhe në krijimin e masave të mëposhtme nga Plani Operacional i Punësimit për ofrimin e qasjes së barabartë në punësim për gratë rome.
Raportet e mbikëqyrjes për punësimin e grave rome në institucionet shtetërore dhe për përdorimin e masave dhe shërbimeve aktive të punësimit nga gratë rome për vitin 2020 janë të disponueshme në faqen e internetit të HERA. /Nistori/
