Dita Botërore e Hepatitit shënohet çdo vit më 28 korrik me qëllim të ngritjes së vetëdijes për rëndësinë globale të hepatitit viral, mbrojtjen dhe ndikimin mbi gjendjen shëndetësore.
“Supozohet se 325 milionë njerëz në të gjithë botën jetojnë me hepatitin viral B dhe C. Në vend në vitin 2019, janë regjistruar 91 të sëmurë me hepatitin B, ndërsa hepatiti viral C është regjistruar tek 50 raste”, kumtoi Ministria e Shëndetësisë.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), 171,000 njerëz vdesin çdo vit si pasojë e hepatitit kronik viral B ose C. Në vend, një për qind e popullsisë është e infektuar me hepatit kronik B ose C.
Hepatiti viral është inflamacion i mëlçisë që çon në dëmtimin e tij. Më së shpeshti shkaktohet nga pesë lloje kryesore të viruseve të hepatitit – A, B, C, D dhe E. Megjithëse pasqyra klinike e hepatitit viral është e ngjashme pavarësisht nga shkaktari (zverdhja e lëkurës dhe sklerë, dhimbje barku, të vjella, humbje e oreksit, lodhje, urinë e errët) ato janë viruse të ndryshme që japin veçori specifike tek hepatitët individual në mënyrën e transmetimit, testet e ndryshme diagnostikuese, rezultatin e sëmundjes, trajtimin dhe parandalimin.
Hepatiti A dhe hepatiti E, thuhet në komunikatë, zakonisht përhapen përmes kontaktit të drejtpërdrejtë dhe përmes ushqimit ose ujit të ndotur nga jashtëqitja e një personit të infektuar. Hepatiti E gjithashtu mund të fitohet edhe me ngrënie të mishit të papërpunuar mjaftueshëm termik. Hepatiti B, hepatiti C dhe hepatiti D përhapen përmes kontaktit me gjakun e një personi të infektuar, ndërsa hepatiti B dhe D përmes kontaktit me lëngjet e tjera të trupit.
Ka shumë mënyra për të transmetuar përmes gjakut të kontaminuar ose produkteve të gjakut, gjilpërave të kontaminuara rastësisht tek punonjësit e shëndetit dhe të varurit nga droga, tatuazhet, seks i pambrojtur, gjatë lindjes së fëmijëve nga nëna tek foshnja.
“Viruset e hepatitit A dhe E zakonisht shkaktojnë vetëm infeksione akute dhe afatshkurtra që zakonisht kalojnë në mënyrë spontane. Viruset e hepatitit B, C dhe D mund të shkaktojnë infeksione akute, kronike dhe madje të përhershme. Hepatiti kronik mund të çojë në komplikime të tilla si cirroza, mosfunksionim të mëlçisë dhe karcinom hepatocelular. Diagnostikimi i hershëm dhe terapia antivirale mund të parandalojnë ose zvogëlojnë shanset e zhvillimit të këtyre komplikimeve”, theksojnë nga Ministria.
Hepatiti A dhe E mund të parandalohen më së miri me higjienë të mirë personale (larja e duarve me sapun dhe ujë), higjiena e duhur e ushqimit dhe ujit të pijshëm, përmirësimi i kushteve sanitare. Hepatiti B dhe hepatiti C mund të parandalohen nga masat e rritura të kujdesit në profesione me rrezik të lartë dhe marrëdhënieve seksuale (përdorimi i prezervativit). Nuk duhet të ndahen sendet e personave të infektuar. Një faktor shumë i rëndësishëm rreziku individual veçanërisht për hepatitin C është abuzimi intravenoz i drogës ku edukimi është i nevojshëm për të mos përdorur gjilpëra të zakonshme.
Studimet tregojnë se me informacion dhe parandalim në kohë, qasje në trajtime dhe mjekime inovatore, në pesë deri në 10 vitet e ardhshme, vdekshmëria kronike e hepatitit mund të zvogëlohet deri në 70 për qind.
Hepatiti C është infeksioni i parë i kurueshëm kronik viral në historinë mjekësore. Hepatiti B është një infeksion viral parandalues që mund të mjekohet nëse bëhet kronik.
Statistikat globale tregojnë se 80 për qind e personave të infektuar me hepatit kronik B ose C, nëse nuk mjekohen menjëherë, mund të zhvillojnë kancer të mëlçisë ose karcinom malinj hepatocelular, i cili paraqet një kërcënim të drejtpërdrejtë për jetën e pacientit.
Për hepatitin A dhe hepatitin B ekziston një vaksinë si masë parandaluese. Vaksinimi për hepatitin B në vendin tonë që nga viti 2004 është zbatuar si një rutinë për të gjithë të porsalindurit, ndërsa përveç kësaj janë zbatuar programe vaksinimi që mbulojnë grupet e rrezikut siç janë pacientët me dializë, punonjësit e shëndetit.
