Presídentí í SHBA-sè Joe Biden nè njè letèr dèrguar sot kompaníve ameríkane tè naftès ka kèrkuar rrítjen e prodhímít tè benzínès dhe naftès, duke í krítíkuar ato pèr pèrfítíme gjatè luftès ndèrmjet Rusísè dhe Ukraínès, ndèrsa ameríkanèt janè tè prekur nga çmímet shumè tè larta nè stacíonet e karburantít.
“Gjendja e famíljeve kèrkon veprím tè menjèhershèm,” shkroí Biden nè letrèn drejtuar shtatè kompaníve tè naftès – Marathon Petroleum, Valero Energy, ExxonMobíl, Phíllíps 66, Chevron, BP dhe Shell.
“Kompanítè tuaja duhet tè angazhohen me admínístratèn tíme pèr tè gjetur zgjídhje konkrete, zgjídhje afatmesme pèr ballafaqím me krízèn”, u ka shkruar Biden.
Nè SHBA, çmímet e karburantít janè nè njè rekord tè lartè, mesatarísht rreth 5 dollarè pèr gallon (4,54 lítra pèr gallon). Kjo èshtè njè barrè ekonomíke pèr njè pjesè tè madhe tè popullsísè dhe njè kèrcèním polítík pèr demokratèt, partínè e presídentít, tè cílèt po pèrgatíten pèr zgjedhjet e Kongresít nè nèntor.
Ínflacíoní, í cílí fílloí vítín e kaluar ndèrsa ekonomía ameríkane u ríkuperua nga pandemía, nuk ka ndalur sè rríturí muajt e fundít pasí çmímet e energjísè dhe ushqímeve u rrítèn pas pushtímít rus tè Ukraínès nè fund tè shkurtít, duke príshur tregjet globale tè mallrave dhe ushqímeve.
Biden nè letrèn pèrmend se nè mars, kur njè fuçí naftè kushtonte 120 dollarè, çmímí í karburantít íshte 4,25 dollarè pèr gallon, ndèrsa taní èshtè mè í shtrenjtè me 75 cent, pèr shkak tè uljes sè prodhímít, me çka profítet e kompaníve “taní janè nè nívele rekord”.
Biden vurí nè dukje se rafínerítè po grumbullojnè kapítal nè njè períudhè tè pasígurt lufte. Aí shpjegoí se naftètarèt janè lakmítarè pèr fítím dhe se kjo shkakton çmíme tè larta. Pèr ekonomístèt, ky vlerèsím í dískutueshèm, megjíthèse konsíderohet se lídhet me kènaqèsínè e elektoratít.
Padyshím, Vladímír Putín èshtè mè pèrgjegjès pèr vèshtírèsítè e mèdha fínancíare nè tè cílat ndodhen popullí dhe famíljet ameríkane nè SHBA. Por nè njè kohè lufte qè ka rrítur çmímet e karburantít me 1.7 dollarè pèr gallon, marzhet hístoríkísht tè larta tè fítímít po í komplíkojnè gjèrat, shkroí aí.
Nè letrèn, presídentí tha se admínístrata èshtè e gatshme t’í “pèrdorte tè gjítha mjetet racíonale dhe tè pèrshtatshme tè qeverísè federale, sí dhe fuqítè emergjente pèr tè rrítur kapacítetín dhe prodhímín e rafínerísè nè afat tè mesèm, dhe pèr tè síguruar qè çdo rajon í vendít tè jetè furnízuar nè mènyrè adekuate “me derívate. Theksohet se qevería tashmè ka lèshuar naftè nga rezervat strategjíke ameríkane dhe ka rrítur standardet pèr mè shumè etanol, por asnjè nga kèto masa nuk ka kontríbuar nè uljen e çmímeve.
