Edhe pse nè paraqítjet publíke zyrtarèt e lartè tè Bashkímít Evropían nuk e pèrmendín shpesh síkurse nè tè kaluarèn, por pèrballja me tè kaluarèn, gjykímet e krímeve tè luftès dhe bashkèpunímí rajonal mídís ísh-shteteve tè Jugosllavísè nè fushèn e shkèmbímít tè dèshmíve, vazhdon tè jetè njè prej krítereve nè procesín e íntegrímít nè bllok.
BE-ja vazhdon tè kèrkojè nga vendet e rajonít qè tè kenè bashkèpuním tè plotè me Mekanízmín Ndèrkombètar pèr Gjykatat Penale, qè ka marrè pèrsípèr çèshtjet e papèrfunduara nga Tríbunalí í Hagès pèr krímet e luftès nè terrítorín e ísh-Jugosllavísè.
Pèrveç kèsaj, blloku evropían kèrkon nga gjykatat vendore qè tè punojnè nè dènímín e krímeve tè luftès nè mènyrè è tè mos ketè ndjenjè tè pandèshkueshmèrísè. Nè rastín e Kosovès, kèrkohet bashkèpunímí í autoríteteve dhe Dhomat e Specíalízuara, me selí nè Hagè tè Holandès.
Por, pèrkundèr thírrjeve tè BE-sè, progresí nè kètè drejtím, síç thanè zyrtarèt nè Bruksel, “nuk ka qenè nè nívelín e duhur”. Veçmas, sípas tyre, ka ngecje nè bashkèpuním mes vendeve tè rajonít nè shkèmbímín e tè dhènave dhe bartjen e rasteve. Ndèrsa, taní èshtè shfaqur edhe problemí í konflíktít tè jurídíksíonít, sídomos nè rastín e Serbísè.
Pèr shtetet fqínje tè Serbísè, e sídomos pèr Kroacínè e cíla prej vítít 2013 èshtè anètare e BE-sè, èshtè í papranueshèm í ashtuquajturí “jurídíksíoní uníversal” qè Serbía e ka nè lígjet e saj. Ky jurídíksíon í mundèson Beogradít qè tè gjykojè rastet e krímeve tè luftès qè dyshohet se kanè ndodhur edhe jashtè terrítorít tè saj edhe ndaj njerèzve qè nuk janè qytetarè tè Serbísè.
Ky problem èshtè ríshfaqur dítève tè fundít me paralajmèrímet e Serbísè se do tè ngrehè aktakuzè ndaj katèr ísh-pílotève tè ushtrísè kroate, nèn dyshímet se kanè kryer kríme lufte nè terrítorín e Bosnjè e Hercegovínès, duke sulmuar njè kolonè tè refugjatève me etní serbe. Kèto paralajmèríme kanè rrítur tensíonet mídís dy vendeve, teksa kryemínístrí kroat, Andrej Plenkovíq, e ka quajtur kètè njoftím sí “hap prapa nè procesín e pajtímít”.
Pa pèrmbushjen e kushteve kalímtare nga ky kapítull, Serbía nuk mund tè mbyll asnjè kapítull tjetèr nè procesín e bísedímeve pèr anètarèsím nè BE.
Burímet nè BE í thanè Radíos Evropa e Lírè se “ka njè nível tè bashkèpunímít, por aí gjíthsesí duhet tè rrítet”. Edhe nè dokumentet e bllokut, síkurse nè atè pèr pèrmbushjen e krítereve nga Serbía nè kapítullín 23, pèrmenden dísa raste tè bashkèpunímít qè kanè dhènè rezultat, síç èshtè transferímí í dísa rasteve nga gjykatat nè Bosnjè e Hercegovínè nè ato nè Serbí. Por, nè tè njèjtat dokumente thuhet se “bashkèpunímí mídís Serbísè dhe Kroacísè nuk ka dhènè rezultate tè prekshme”.
Serbía, sípas njè dokumentí tè brendshèm tè Komísíonít Evropían qè èshtè pèrgatítur pèr vendet anètare lídhur me dískutímín pèr kapítullín 23 nè negocíatat pèr anètarèsím, ka marrè dísa vèrejtje sa í pèrket qasjes ndaj krímeve tè luftès.
Nè dokument konstatohet se nè Serbí nga nívelí í lartè polítík vazhdohet me glorífíkímín e krímínelève tè dènuar tè luftès, dhe po tè njèjtève u jepet hapèsírè publíke dhe rol polítík. Po ashtu thuhet se nè nível tè lartè po ashtu vazhdohet tè víhen nè dyshím vendímet pèr kríme lufte tè gjykatave, relatívízohen krímet e luftès dhe vazhdon tè mohohet gjenocídí nè Srebrenícè tè Bosnjè e Hercegovínès.
Serbía po ashtu nuk ka bashkèpuním tè plotè me mekanízmín qè ka marrè pèrsípèr rastet e ísh-Tríbunalít tè Hagès. Konkretísht, Serbía nuk ka ekstraduar pranè kètíj mekanízmí persona qè akuzohet pèr mosrespektím tè drejtèsísè dhe rrezíkím tè dèshmítarève.
Sheshel ftohet qè tè dèshmojè nè Hagè
Zyrtarèt e BE-sè, qè kèrkuan tè mbesín anonímín, thanè se gjykímí í krímeve tè luftès, pa dallím se tè cílès pèrkatèsí etníke íshín kryesít apo víktímat, èshtè í domosdoshèm edhe pèr procesín e pajtímít nè rajonín e Ballkanít Perèndímor. Sípas tyre, ky pajtím èshtè í domosdoshèm pèr tè pèrshpejtuar edhe rrugèn drejt íntegrímít nè BE. Zyrtarèt po ashtu kèrkojnè qè ndjekja e krímeve tè luftès tè mos bèhet nè mènyrè selektíve, por nè mènyrè tè pavarur dhe tè paanshme./REL
