Peripecitë e shqiptarëve emigrantë për t’u integruar në shoqëritë e vendeve ku jetojnë janë të njohura tashmë. Nuk janë pak por gati një milionë e gjysmë që e kanë gjetur të ardhmen e tyre jashtë vendit. Por sa prej këtyre shqiptarëve kanë arritur të ruajnë traditat dhe gjuhën e tyre në shtetin ku jetojnë e punojnë? Me statistika është e vështirë ta thuash por me siguri që ekziston si problem.
Për Nuredinin i cili ka 21 vite që ka emigruar me familjen në Itali kjo gjë është një shqetësim më vete. Ai kishte ardhur enkas nga Brindisi për të marrë pjesë tek rubrika “Ka një mesazh për ty” për t’i kërkuar vajzës së tij Ada që t’i mësojë shqip nipit 6-vjeçar. Megjithse Mikele është gjysmë italian nga ana e babait, sipas gjyshit kjo nuk duhet të jetë pengesë që të përfitojë sa më shumë nga kultura e dy vendeve. Së paku të dijë të flasë e të shkruajë shqip. Për Nuredinin është e pa konceptueshme që fëmija të mos flasë gjuhën e nënës.
Duke u kthyer pas në kohë, Nuredini ka treguar sesi u detyrua të emigrojë me gjithë familjen në vitin e tmerrshëm të 1997-ës. Vajza Ada në atë kohë sapo kishte filluar gjimnazin dhe udhëtonte çdo ditë me tren nga Durrësi në Tiranë dhe anasjelltas. Duke e parë situatën që sa vinte dhe përkeqësohej, Nuredini mori një vendim të cilin nuk do e kishte marrë asnjëherë në kushte normale.
Mes kri*smave që dëgjoheshin nga të katër anët, ai mori bashkëshorten, dy fëmijët 9 dhe 16 vjeç dhe hipën në një anije të vjetër për të shkuar drejt Italisë. La pas prindërit dhe gjithë jetën që kishte ndërtuar deri në ato momente. Pas 24 orësh udhëtimi me rreziqe mbërritën në Brindisi dhe autoritetet i strehuan në një kamp. Duhej t’ia nisnin nga e para sepse ishin mes katër rrugëve, me dy fëmijë.
Me kalimin e kohës, Ada u njoh dhe u dashurua me Roberton, një italian i cili sot është bashkëshorti i saj. Aty filloi të normalizohej jeta e familjes sepse gjetën një shtëpi, fëmijët u shkolluan dhe pas disa vitesh u pajisën me dokumenta të rregullta. Nuredini gjatë këtyre viteve ka punuar shumë që jo vetëm të ndihmojë familjen e tij por edhe të afërmit në Shqipëri, ashtu siç bëjnë shumica e emigrantëve.
Një ndihmesë të madhe ka dhënë dhe Ada duke u përkujdesur në maksimum për të afërmit e saj. Ashtu siç u shpreh Nuredini, kjo ishte një nga arsyet për të cilën kishte ardhur në studio që ta falenderonte për kontributin dhe dashamirësinë që ka treguar për familjarët. Por kjo ishte gjysma e mesazhit të ëmbël që donte t’i jepte. Gjysma tjetër, ajo pak më e athët, më pikante, ishte shqetësimi se Ada nuk i ka mësuar djalit të saj Mikeles gjuhën shqipe.
“Djali kupton shqip por nuk e flet. Ai reagon po të flasësh keq për atë por nuk na e kthen në shqip por në italisht”, shprehet Nuredini. Sipas tij ky është një fenomen tek shumë shqiptarë, jo vetëm tek vajza e tij dhe për këtë sjell në vemendje një situatë konkrete. “Dëgjoj një ditë një zonjë në një supermarket që i fliste italisht fëmijës. E njihja atë zonjën sepse ishte nga fshatrat e Kavajës.
I thashë “me këtë italishten që flet ti, si mund t’i flasësh fëmijës? Fliti ore shqip! Kur do ta mësojë ky? Më tha që kështu jemi mësuar. I bëra një pyetje “ti si i shikon ëndrrat, në shqip apo në italisht”? Pse ma bën këtë pyetje, më tha. Jo i thashë unë, sepse atëherë njeriu është pa ndienja. “Shqip i shikoj” më tha. “Atëherë je shqiptare puro i thashë, andej nga Kavaja ndaj fliti fëmijës shqip”.
Ada, vajza e Nuredinit është surprizuar së tepërmi kur e ka parë që nga krahu tjetër i murit të studios ishte babai i saj. Ajo nuk i ka ndalur dot lotët kur janë përmendur njerëzit e dashur të cilët Ada i ka mbështetur në vështirësi e fatkeqësi e që tashmë nuk janë më. Buzëqeshja i është rikthyer nga mesazhi tjetër i të atit për gjuhën shqipe dhe është munduar të “justifikohet” duke thënë që “djali di shqip por nuk flet sepse ka frikë se gabon”. Por Nuredini ishte i përgatitur sepse ka shpalosur “penalitetet” në rast se Ada nuk i mëson shqip Mikeles.
U ka lënë afat deri në fund të vitit që ai të flasë shqip, përndryshe nuk do jenë më të mirëpritur në fundjavë tek shtëpia e gjyshit, siç tashmë e kanë bërë traditë që të mblidhen. Pasi e solli të bijën nga Brindisi në Tiranë për t’i dhënë këtë mesazh të rëndësishëm, Nuredini ka bërë një apel edhe për shqiptarët nëpër botë e për shtetin shqiptar që të ndërmarrin hapa konkretë për ruajtjen e gjuhës shqipe tek brezat e rinj.
“I bëj thirrje të gjithë shqiptarëve që t’u mësojnë shqip fëmijëve. Me këtë rast u bëj thirrje edhe qeverisë që të bëjë ndonjë gjë për të hapur shkolla që të mësojnë të paktën për një vit që të shkruajnë e të flasin gjuhën amtare”.
