Më 11 janar, vetëm shtatë javë pasi u raportua për herë të parë varianti Omicron, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) paralajmëroi për një “valë batice” të infeksionit që shpërndahej nga perëndimi në lindje në gjithë botën.
Pesëdhjetë nga 53 vendet në Evropë dhe Azinë Qendrore kishin raportuar raste të Omicron, tha Hans Henri Kluge, drejtori rajonal i OBSH-së për Evropën.
Vendet do të duhet të përballen sa më mirë që munden, tha ai, të udhëhequr nga situata e tyre individuale epidemiologjike, burimet e disponueshme, statusi i marrjes së vaksinimit dhe konteksti socio-ekonomik.
Në javët e fundit, vendet në Evropë dhe Shtetet e Bashkuara kanë ndjerë fuqinë e plotë të valës Omicron; në Mbretërinë e Bashkuar, e cila ka raportuar shumicën e infeksioneve, rastet ditore të COVID-19 arritën kulmin në më shumë se 160,000 në fillim të këtij muaji.
Shkencëtarët atje thonë se të gjitha kombet po përballen me të njëjtin problem madhor: shpejtësinë e madhe me të cilën përhapet varianti.
Dhe, megjithëse OBSH dhe të tjerët kanë sugjeruar se një numër i madh i infeksioneve Omicron mund të sinjalizojnë fundin e pandemisë, për shkak të rritjes afatshkurtër të imunitetit që do të pasojë, studiuesit paralajmërojnë se situata mbetet e paqëndrueshme dhe e vështirë për t’u modeluar, shkruan Nature, një revistë javore ndërkombëtare.
“Lëviz aq shpejt sa të jep shumë pak kohë për të përgatitur çdo lloj përgjigjeje. Pra, vendimet duhet të merren nën një pasiguri të madhe”, thotë Graham Medley, nga “London School of Hygiene & Tropical Medicine”, e cila këshillon qeverinë e Mbretërisë së Bashkuar.
Përhapja e shpejtë
Numrat e infeksioneve me Omicron mund të dyfishohen në më pak se dy ditë, gjë që është dukshëm më e shpejtë se variantet e mëparshme SARS-CoV-2 dhe më afër asaj që zyrtarët e shëndetit publik do të prisnin nga virusi më i butë i gripit.
“Ne nuk e kemi parë atë shpejtësi më parë,…”, thotë Christina Pagel, një analiste e të dhënave të kujdesit shëndetësor në “University College London”.
Kjo i vendos politikëbërësit dhe studiuesit që i këshillojnë ata në një pozicion të palakmueshëm.
“Ishte një situatë ku ju ose vendosni kufizime shumë, shumë herët, ose nuk bëni asgjë”, thotë Pagel. “Por nëse prisni të shihni se çfarë do të ndodhë, atëherë është tepër vonë”.
Dallimet e vaksinimit
Siç vë në pah shkrimi i Nature, përcjell Telegrafi, modeluesit u hutuan nga mungesa e specifikave në të dhënat e Afrikës së Jugut në lidhje me ashpërsinë e reduktuar.
Megjithatë, heterogjeniteti në linjat bazë imunologjike dhe faktorë të tjerë të rëndësishëm, si dinamika e popullsisë nga vendi në vend, e bëjnë të vështirë parashikimin e përhapjes ndërkombëtare të Omicron me ndonjë saktësi, ose vlerësimin – për shembull – se si varianti mund të zbatohet në vendet me norma të ulëta të vaksinimit.
“Është shumë e vështirë t’i përgjigjesh kësaj pyetjeje”, thotë Julian Tang, një virolog konsulent në Infermierinë Mbretërore Leicester, MB. Në anën tjetër, megjithëse vaksinat ka të ngjarë të vazhdojnë të mbrojnë kundër simptomave të rënda, thotë Pagel, infeksioni do të vazhdojë të përhapet.
“Unë mendoj se supozimi është se asnjë nga vaksinat nuk do t’ju japë mbrojtje afatgjatë kundër infeksionit”, thotë ajo.Dhe Tang pajtohet: “Unë nuk mendoj se vaksinat janë mënyra se si do të përfundojë kjo pandemi”.
Kur do të përfundojë?
Pra, si do të përfundojë? Jo me Omicron, parashikojnë studiuesit.
“Ky nuk do të jetë varianti i fundit, dhe kështu varianti tjetër do të ketë karakteristikat e veta”, thotë Medley.
Duke pasur parasysh se virusi nuk ka gjasa të zhduket plotësisht, COVID-19 në mënyrë të pashmangshme do të bëhet një sëmundje endemike, thonë shkencëtarët.
Por ky është një koncept “i rrëshqitshëm” dhe që do të thotë gjëra të ndryshme për njerëz të ndryshëm.
Sebastian Funk, epidemiolog nga “London School of Hygiene & Tropical Medicine” mendon se tranzicioni në endemi, ose “të jetosh me virusin” pa kufizime dhe masa mbrojtëse, është i vështirë të modelohet me ndonjë saktësi.
Për Mark Woolhouse, një epidemiolog i sëmundjeve infektive në Universitetin e Edinburgut, MB, COVID-19 do të bëhet me të vërtetë endemik vetëm kur shumica e të rriturve mbrohen nga infeksioni i rëndë, sepse ata janë ekspozuar disa herë ndaj virusit si fëmijë, dhe kështu kanë zhvilluar imunitet natyror.
Kjo do të marrë dekada dhe do të thotë që shumë njerëz të moshuar (të cilët nuk u ekspozuan si fëmijë) do të mbeten të pambrojtur dhe mund të kenë nevojë për vaksinime të vazhdueshme.
Në fund, vlerësohet se nuk ka garanci që varianti i ardhshëm do të jetë më i butë, por Tang thotë se ky duket të jetë modeli deri tani.
“Ky virus po bëhet gjithnjë e më i butë me çdo përsëritje”, thotë ai.
